عیار طلا چیست؟

عیار طلا در واقع خلوص طلا است. عیار طلا به این دلیل اهمیت دارد که طلای مختلف دارای درجه خالصی متفاوتی هستند، یعنی برخی طلای زینتی طلای بیشتر و برخی طلای کمتری دارند. از آنجایی که فلز خالص طلا، انعطاف پذیر است و برای ساخت طلا و جواهرمناسب نیست، آن را با فلزات دیگری مثل نقره، نیکل، مس ترکیب می کنند تا طلای با عیار کمتر، ولی استحکام بهتر برای استفاده بدست آید. ترکیب این فلزات با طلا، که آلیاژ طلا گفته می شود، قیمت اصلی طلا را کم می کند، به همین دلیل بر اساس میزان ناخالصی آلیاژ طلا یا همان عیار طلا، قیمت را مشخص می کنند.

عیار طلا چیست؟

عیار در طلا به معنای میزان خالص بودن آن است. هرچه عیار طلا بیشتر باشد، یعنی میزان طلای خالص بکار رفته در آن بیشتر است و سایر فلزات مثل نیکل و مس کمتر بکار رفته است. عیار بالاتر باعث نرمی بیشتر در طلا می شود، هرچه عیار کمتر باشد آلیاژهای بیشتری در طلا بکار رفته و در نتیجه سفت تر خواهد بود.

عيار، در حقيقت مقدار طلاي خالص در 24 قسمت از كل فلز است، يعني اينكه عيار طلاي 100 درصد خالص 24 است. بهترين طلاي تجارتي كه در ساخت زيور آلات به كار مي رود، 15 تا 18 عيار است.

سكه هاي طلا عموما 21.6 عيار مي باشند، يعني در آنها 90 در صد طلا وجود دارد. براي تعيين عيار طلا در ايران مقادير معيني را به عنوان مبنا قرار داده اند، مثلا طلاي خالص یا 24 عیار را با عيار 999.9 ، طلاي 22 را با عدد 916 و عيار 18 را با عدد 750 و عيار 14 را با عدد 585 نشان مي دهند. وقتي مي گوييم كه طلايي عيارش 18 است منظور اين است كه 750 قسمت آن از طلاي خالص و بقيه آن از آلیاژهای سایر فلزاتي مانند نقره، مس و نيكل است.

براي تهيه عيار هاي رنگي طلا(آلیاژهای مختلف طلا) مي توانيم به سه مورد اشاره كنيم :

1- براي تهيه طلاي سفيد با عيار 18 مي بايست كه 750 قسمت آنرا طلا،50 قسمت را نقره و 200 قسمت را پالاديم، يا 750 قسمت آن را طلا،135 قسمت آنرا نيكل، 85 قسمت را مس و 30 قسمت را روي در نظر بگيريم.

2- براي تهيه طلاي به رنگ ارغواني بايد نسبتها را به صورت زير در نظر بگيريم:  79 درصد طلا و باقي فلز آلومينيوم. هنگامی‌که طلا و آلومینیوم به نسبت ثابتی با یکدیگر ترکیب شوند، ترکیبی بافرمول شیمیایی ۲AUAL به‌وجود می‌آید که به معنی یک اتم طلا در مقابل دو اتم آلومینیوم است. تحت تاثیر این ترکیب، رنگ جذاب ارغوانی خواهیم داشت. در واقع ۷۹ درصد ترکیب فوق طلا است که ۱۸ عیار است.

عیارهای مرسوم در طلاسازی بین‌المللی

طلای خالص با توجه به نرمی زیاد برای ساخت بیشتر وسایل مناسب نیست و به همین جهت بیشتر طلایی که در جواهرات به کار می‌رود، طلای خالص نیست. در کشورهای مختلف یک یا چند عیار برای طلاسازی مرسوم است. در کشورهای اروپایی طلای عیار پایین به دلیل قیمت کم‌تر رونق زیادی دارد اما در کشورهای شرقی به دلیل نگاه سرمایه‌ای مردم به طلا از عیارهای بالاتر برای تولید استفاده می‌شود.

البته شرایط اقلیمی نیز در این مورد مؤثر است چراکه رطوبت بالا باعث تیرگی طلاهای عیار پایین‌تر می‌شود در نتیجه در هوای شرجی و گرم طلاهای عیار بالا محبوبیت بیشتری پیدا می‌کنند. در ایران معمولاً از عیار ۱۸ استفاده می‌شود و عیارهای ۲۰ و ۲۲ هم به رسمیت شناخته می‌شوند اما تولید طلا با عیار پایین‌تر از ۱۸ فقط برای صادرات مجاز است و عرضه آن در بازار داخل ممنوع است. البته در گذشته طلاهای ۱۷ عیار هم در ایران ساخته می‌شدند. عیار سکه‌ها معمولاً بالاتر از عیار جواهرات است و گاهی از طلای خالص هم در سکه‌زنی استفاده می‌شود.

در ایران تمام انواع سکه‌های بهار آزادی با عیار ۲۱٫۶ (۹۰٪) ضرب می‌شوند. عيار طلا به روشهاي مختلفي قابل تعيين است،از جمله روش سنتي با استفاده از سنگ محك و تيزاب سلطاني، روش تعيين عيار با دستگاه اسپكتروفتومتر و روش كوپلاسيون.( میتوانید برای بررسی طلا اصل از تقلبی مقاله نحوه تشخیص انگشتر طلای اصل از بدل را بخوانید.)

مطالعه مفید:بازار طلا به زبان ساده؛ حباب سکه چیست؟

منطقه	عیار مرسوم
کشورهای عربی، چین، هنگ کنگ، تایوان	۲۴ عیار – حداقل ۹۹٪
کشورهای عربی، هند، بنگلادش، پاکستان، سری لانکا	۲۲ عیار (۹۱٫۶٪)
کشورهای عربی منطقه خلیج فارس	۲۱ عیار (۸۷٫۵٪)
جنوب اروپا، پرتغال	۱۹٫۲ عیار (۸۰٪)
جنوب اروپا، ایران و مصر	۱۸ عیار (۷۵٪)
شمال اروپا، اسکاندیناوی و آلمان	۸ تا ۱۸ عیار (۳۳٬۳٪ تا ۷۵٪)
روسیه، شوروی سابق	۹ عیار و ۱۴ عیار قدیم (۵۸۳ از هزار) و جدید (۵۸۵ از هزار)
بریتانیا	۹ تا ۲۲ عیار (۳۷٫۵٪ تا ۹۱٫۶٪)
ایالات متحده و کانادا	۱۰ تا ۱۸ عیار (۴۱٫۷٪ تا ۷۵٪)
ترکیه	۱۴ عیار تا ۲۱ عیار

عیار طلا در ایران و کشورهای دیگر چه تفاوتی دارد؟

می دانیم که طلای ۱۸ عیار  پرکاربردترین نوع طلاست. در طلای ۱۸ معادل ۷۵ درصد طلای خالص وجود دارد و چون درجه ‏خلوص آن تقریبا بالاست، در بسیاری از كشورهای جهان از جمله ایران، بسیار محبوبیت دارد.

نکته: در ایران خرید و فروش طلای زیر ۷۵۰ (یا همان 18 عیار) غیرقانونی است و نباید در بازار خرید و فروش شود. این در حالیست که در شهر یزد از طلای ۲۰ عیار و در استان‌های جنوبی کشور نیز از طلای ۲۱ و ۲۲ عیار استفاده می‌کنند.

پس می توان بطور کلی گفت عیار طلا‌های مرسوم در ایران ۱۸ ، ۲۱ و ۲۲  است. طریقه نمایش طلای ۱۸ عیار اغلب به صورت ۱۸K ،۱۸Kt 18ctیا ۱۸k است که همه ما با آن آشنا هستیم. البته گاهی با درصد بیان می شود و با علامت‌های ۷۵۰ یا ۰٫۷۵ نمایش داده می‌شود که همان معنای 75% طلای خالص در قطعه را دارد.

چرا در کشورهای مختلف عیارهای مختلفی رایج است؟

عیار در کشورهای مختلف بستگی به فرهنگ جامعه دارد، در بعضی فرهنگ ها طلای زیاد نماد لوکس بودن است، مثل هند و امارات و بعضی کشورها هم استفاده روزمره دارند، مثل ایران که عیار 18 رایج است.

به طور کلی عیار طلا در هر کشوری  براساس موارد زیر تعیین می‌شود:

• عرف و فرهنگ عمومی کشور
• میزان محبوبیت استفاده از طلا در آن کشور
• میزان ذخایر طلای بانک مرکزی یا دولت کشور و همچنین ذخایر طلای بین مردم

برای مثال ایران با توجه به فرهنگ رایج بین مردم، عیار 18 رو می پسندند، اما هندی ها و کشورهای عربی و بنگلادش، پاكستان و سریلانكا عیار بالاتری از طلا مثل 21 و 22 را استفاده می کنند. طلای 22 عیار یعنی 91.6% از قطعه طلا، طلای خالص است و کمتر از 10% آن فلزات آلیاژی همراه با طلا هستند.

در کشورهای توسعه یافته درصد خلوص طلای بالا یا عیار بالای طلا را کمتر استفاده می کنند، برای مثال در انگلستان و روسیه اغلب از عیار ۹ استفاده می‌کنند که در آن ۳۷.۵ درصد طلا ‏وجود دارد. مردم آمریکا هم بیشتر از طلا با عیار ۱۰ استفاده می‌كنند كه در آن ۴۱.۷ ‏درصد طلای خالص وجود دارد.

انواع روش های بیان عیار طلا

برای بیان عیار طلا از دو سیستم مقیاس 24 و مقیاس 1000 استاندارد بین المللی استفاده می شود. تفاوت این دو در نحوه بیان عدد است و تفاوتی در عیار طلا نیست. همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم عیار 24 قدیمی تر بوده و به کشورهای خاورمیانه تعلق دارد. عیار 1000 بین المللی بوده و معمولا برای شمش طلا از این عیار استفاده می شود. برای تبدیل عیار در مقیاس 1000.

عیار طلا چطور محاسبه می شود؟

عیار طلا به دو روش اندازه گیری می شود:

با اسید نیتریک و تیزاب سلطانی و سنگ محک: روش سنتی که با استفاده از اسید تیزاب سلطانی است این روش، تنها برای تشخیص طلا بودن یا نبودن لایه نازک روی طلا مناسب است، چراکه ممکن است اسید به لایه های زیرین نرسد. همچنین برای تشخیص عیار طلا با عیارهای مختلف، یعنی طلای عیار بالا یا عیار بالاتر از 14، از سنگ محک استفاده می کنند. بعد از کشیدن طلا بر روی سنگ محک، با استفاده از تاثیر اسید بر روی رنگ طلایی که بر روس سنگ محک مانده است، عیار طلا را مشخص می کنند. طلای عیار پایین یا عیار کمتر از 14 را باید با اسید نیتریک خالص، در غلظت‌های متفاوت، و عیارهای بالاتر از 14 را توسط تیزاب سلطانی یا مخلوط اسید نیتریک و نمک طعام سنجید.

دستگاه طیف سنج نوری یا اسپکتروفوتومتر: روش جدید که با استفاده از دستگاهی که با هدف تعیین عیار ساخته شده است به نام اسپکتروفوتومتر یا طیف سنج نوری که با محاسبه می شود. روش استفاده از این دستگاه به این صورت هست که شدت نور رو به صورت تابعی از طول موج اندازه می‌گیرد، و از آنجایی که طول موج جذبی عناصر مختلف در تابش الکترومغناطیس متفاوت است و با استفاده از جدول طول موج استاندارد فلزات مختلف، ترکیب فلزات را بصورت دقیق مشخص می کند. در این دستگاه، تابش الکترومغناطیسی در ناحیه مرئی و ماورابنفش جذب طلا می‌شود و از روی شدت جذب، مقدار عیار طلا تعیین می گردد.

عیار ۹۰۰ یعنی چی؟

عیار 900 به در مقیاس 1000 بیان شده است، یعنی از 1000 قسمت قطعه طلایی که در اختیار دارید، 900 قسمت طلا و مابقی آلیاژ است. عیار 900(یا همان 90%) عیار سکه طلا در ایران است و برابر با 21.6 عیار در مقیاس 24 است. در جدول زیر می توانید رایج ترین عیارهای در مقیاس 1000 و معادل آن در مقیاس 24 عیار را مشاهده کنید.

اصطلاحات مربوط به طلا فروشی که بهتر است بدانیم

اونس طلا چیست؟

هر اونس طلا معادل 31/103431 گرم طلا با عیار 9.999 است که در بازار طلا فروشی به آن طلای عیار 24 هم گفته می شود.

مثقال طلا چیست؟ هر مثقال طلا چند گرم است؟

هر مثقال طلا معادل 4/608 گرم است.

سوت طلا چیست؟ هر سوت چند گرم است؟

هر سوت معادل یک هزارم گرم طلا است. به عبارت دیگری اگر هر گرم طلا را به هزار واحد تقسیم کنیم، هر قسمت معادل یک سوت است.

قیراط در جواهرات چه معنایی دارد؟

هر واحد قیراط معادل 200 سوت یا 0.2 گرم است.

مظنه طلا چیست؟ مظنه چند گرم است؟

هر واحد مظنه طلا معادل 4/608 گرم طلای 17 عیار(1 مثقال طلای 17 عیار) است.

سکه تمام بهار آزادی قدیمی:

این نوع از سکه با عیار 900 که به آن عیار 22 نیز گفته می شود، وزنی معادل 8/133 گرم دارد.

سکه نیم بهار آزادی:

این نوع از سکه با عیار 900 که به آن عیار 22 نیز گفته می شود، وزنی معادل با 4/0655 گرم دارد.

ربع سکه بهار آزادی:

این نوع از سکه با عیار 900 که به آن عیار 22 نیز گفته می شود، وزنی معادل 2/03225 گرم دارد.

سکه امامی یا سکه طرح امام:

فرق بین سکه طلا طرح قدیم ( سکه طلا بهار آزادی ) و سکه طلا طرح جدید ( سکه طلا امامی ) در چیست؟

پس از انقلاب اسلامی، سکه بهار آزادی به دو شکل ضرب و توزیع شده است؛ یکی سکه بهار آزادی که سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ضرب شده است که با عنوان سکه طرح قدیم شناخته می‌شود. تصویر یک روی این سکه مزین به نام حضرت علی (سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی) و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن است. تصویر روی دیگر این سکه بارگاه امام رضا(ع) به همراه عبارت «نخستین بهار آزادی» است.