عیار طلا چیست؟

عیار طلا در واقع خلوص طلا است. طلای 18 عیار با طلای 750 چه تفاوتی دارد؟ تفاوت عیار 21 و عیارهای 24 چیست؟ عیار طلا به این دلیل اهمیت دارد که طلای مختلف دارای درجه خالصی متفاوتی هستند، یعنی برخی طلای زینتی طلای بیشتر و برخی طلای کمتری دارند.

از آنجایی که فلز خالص طلا، انعطاف پذیر است و برای ساخت طلا و جواهرمناسب نیست، آن را با فلزات دیگری مثل نقره، نیکل، مس ترکیب می کنند تا طلای با عیار کمتر، ولی استحکام بهتر برای استفاده بدست آید. ترکیب این فلزات با طلا، که آلیاژ طلا گفته می شود، قیمت اصلی طلا را کم می کند، به همین دلیل بر اساس میزان ناخالصی آلیاژ طلا یا همان عیار طلا، قیمت را مشخص می کنند.

مفهوم عیار طلا چیست؟

نسبت طلای خالصِ استفاده شده در آن قطعه به کل وزن قطعه طلا، عیار می‌گوییم. طلای خالص را برابر ۱۰۰۰ در نظر می‌گیریم، یعنی در یک کیلو طلا، ۱۰۰۰ گرم طلای خالص وجود دارد. وقتی می‌گوییم طلای ۷۵۰، یعنی اینکه در ۱۰۰۰ گرم طلا، ۷۵۰ گرم طلای خالص وجود دارد، به‌عبارت دیگر 75درصد آن (۷۵%) طلای خالص هست. عیار 24 هم همان طلای خالص است و مثل عیار 1000 است. برای مثال طلای 18 عیار همان طلای 750 عیار است که یکی در مقیاس 24 و دیگری در مقیاس 1000 گفته شده است.

مطلب مرتبط:‌ تفاوت طلای ۱۸ عیار و طلای ۲۴ عیار چیست؟

عیار طلا معمولاً از واحد کامل ۲۴ بیان می‌شود. برای مثال طلای ۲۴ عیار طلای خالص با حداقل ۹۹٬۹ درصد طلا، و طلای ۱۸ عیار از ۷۵ درصد طلا و ۲۵ درصد فلز دیگر تشکیل شده‌است. در زبان انگلیسی و دیگر زبان‌های اروپایی «عیار» را «قیرات» (carat یا Karat) با حرف اختصاری K می‌نامند و ما این علامت را پشت مصنوعات طلا می بینیم.

“عیار” اندازه گیری خلوص طلای آلیاژ شده با فلزات دیگر است. 24 عیار طلای خالص و بدون فلز است. عیارهای پایین حاوی طلای کمتری هستند. طلای 18 عیار حاوی 75 درصد طلا و 25 درصد فلزات دیگر، اغلب مس یا نقره است.

از چه فلزاتی دیگری برای تشکیل طلا با عیار مختلف استفاده می شود؟

فلزاتی مانند نقره، مس، نیکل، روی یا پالادیوم. برخی از فلزات برای تغییر رنگ استفاده می شوند. به عنوان مثال، طلای “رزگلد” دارای قطعاتی از مس است که آن رنگ مایل به قرمز را می دهد، و طلای سفید با یک فلز سفید مانند نقره، نیکل یا پالادیوم مخلوط می شود.

عیار طلا چیست؟

عیار در طلا به معنای میزان خالص بودن آن است. هرچه عیار طلا بیشتر باشد، یعنی میزان طلای خالص بکار رفته در آن بیشتر است و سایر فلزات مثل نیکل و مس کمتر بکار رفته است. عیار بالاتر باعث نرمی بیشتر در طلا می شود، هرچه عیار کمتر باشد آلیاژهای بیشتری در طلا بکار رفته و در نتیجه سفت تر خواهد بود.

عيار، در حقيقت مقدار طلاي خالص در 24 قسمت از كل فلز است، يعني اينكه عيار طلاي 100 درصد خالص 24 است. بهترين طلاي تجارتي كه در ساخت زيور آلات به كار مي رود، 15 تا 18 عيار است.

سكه هاي طلا عموما 21.6 عيار مي باشند، يعني در آنها 90 در صد طلا وجود دارد. براي تعيين عيار طلا در ايران مقادير معيني را به عنوان مبنا قرار داده اند، مثلا طلاي خالص یا 24 عیار را با عيار 999.9 ، طلاي 22 را با عدد 916 و عيار 18 را با عدد 750 و عيار 14 را با عدد 585 نشان مي دهند. وقتي مي گوييم كه طلايي عيارش 18 است منظور اين است كه 750 قسمت آن از طلاي خالص و بقيه آن از آلیاژهای سایر فلزاتي مانند نقره، مس و نيكل است.

انواع روش های بیان عیار طلا

برای بیان عیار طلا از دو سیستم مقیاس 24 و مقیاس 1000 استاندارد بین المللی استفاده می شود. تفاوت این دو در نحوه بیان عدد است و تفاوتی در عیار طلا نیست. همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم عیار 24 قدیمی تر بوده و به کشورهای خاورمیانه تعلق دارد. عیار 1000 بین المللی بوده و معمولا برای شمش طلا از این عیار استفاده می شود. برای تبدیل عیار در مقیاس 1000.

برای مثال در جدول بالا طلای 17 عیار(که مظنه طلا ایران بر اساس آن است) معادل عیار 705 در مقیاس بین المللی است.

اما چرا به طلای خالص فلزات دیگر اضافه می کنند؟ چون طلای خالص خیلی نرم است و انعطاف پذیری بالایی دارد و اگر بخواهیم یک قطعه طلا بسازیم با برخورد به هر جایی به راحتی خم می شود. به همین دلیل فلزات دیگر به آن اضافه می کنند تا سفت تر شود و بتوان در زندگی روزمره از آن استفاده کرد.

پس بطور کلی هر طلایی که در بازار می بینیم(بجز عیار 1000 یا همان عیار 24 که فقط در شمش طلا هست) بقیه فلزات دیگری هم دارند.

عیار طلا در ایران و کشورهای دیگر چه تفاوتی دارد؟

می دانیم که طلای ۱۸ عیار  پرکاربردترین نوع طلاست. در طلای ۱۸ معادل ۷۵ درصد طلای خالص وجود دارد و چون درجه ‏خلوص آن تقریبا بالاست، در بسیاری از كشورهای جهان از جمله ایران، بسیار محبوبیت دارد.

نکته: در ایران خرید و فروش طلای زیر ۷۵۰ (یا همان 18 عیار) غیرقانونی است و نباید در بازار خرید و فروش شود. این در حالیست که در شهر یزد از طلای ۲۰ عیار و در استان‌های جنوبی کشور نیز از طلای ۲۱ و ۲۲ عیار استفاده می‌کنند.

پس می توان بطور کلی گفت عیار طلا‌های مرسوم در ایران ۱۸ ، ۲۱ و ۲۲  است. طریقه نمایش طلای ۱۸ عیار اغلب به صورت ۱۸K ،۱۸Kt 18ctیا ۱۸k است که همه ما با آن آشنا هستیم. البته گاهی با درصد بیان می شود و با علامت‌های ۷۵۰ یا ۰٫۷۵ نمایش داده می‌شود که همان معنای 75% طلای خالص در قطعه را دارد.

مطلب مفید:‌ تفاوت طلای ۱۸ با ۱۴ عیار چیست؟

عیار ۹۰۰ یعنی چی؟

عیار 900 به در مقیاس 1000 بیان شده است، یعنی از 1000 قسمت قطعه طلایی که در اختیار دارید، 900 قسمت طلا و مابقی آلیاژ است. عیار 900(یا همان 90%) عیار سکه طلا در ایران است و برابر با 21.6 عیار در مقیاس 24 است. در جدول زیر می توانید رایج ترین عیارهای در مقیاس 1000 و معادل آن در مقیاس 24 عیار را مشاهده کنید.

انواع عیار طلا در ایران

”این قطعه طلا چند عیار است؟” سوالی که برای همه ما هنگام خرید طلا پیش آمده است. باید گفت رایج‌ترین انواع عیار طلا در ایران عبارت‌اند از:

• طلای ۲۴ عیار با خلوص ۱۰۰٪
• طلای ۲۲ عیار با خلوص ۹۱٪
• طلای ۲۱ عیار با خلوص ۸۷٪
• طلای ۱۸ عیار با خلوص ۷۵٪
• طلای ۱۴ عیار با خلوص ۵۸٪

هم‌چنین عیار طلاهای خارجی موجود در ایران، بسته به کشور ساخت آن متفاوت است. برای مثال عیار طلاهای عربی معمولا ۲۱ و ۲۲ بوده و عیار‌های پایین‌تر مثل ۱۴ مربوط به کشور‌های اروپایی است.

اصطلاحات مربوط به طلا فروشی که بهتر است بدانیم

اونس طلا چیست؟

هر اونس طلا معادل 31/103431 گرم طلا با عیار 9.999 است که در بازار طلا فروشی به آن طلای عیار 24 هم گفته می شود.

مثقال طلا چیست؟ هر مثقال طلا چند گرم است؟

هر مثقال طلا معادل 4/608 گرم است.

سوت طلا چیست؟ هر سوت چند گرم است؟

هر سوت معادل یک هزارم گرم طلا است. به عبارت دیگری اگر هر گرم طلا را به هزار واحد تقسیم کنیم، هر قسمت معادل یک سوت است.

قیراط در جواهرات چه معنایی دارد؟

هر واحد قیراط معادل 200 سوت یا 0.2 گرم است.

مظنه طلا چیست؟ مظنه چند گرم است؟

هر واحد مظنه طلا معادل 4/608 گرم طلای 17 عیار(1 مثقال طلای 17 عیار) است.

سکه تمام بهار آزادی قدیمی:

این نوع از سکه با عیار 900 که به آن عیار 22 نیز گفته می شود، وزنی معادل 8/133 گرم دارد.

سکه نیم بهار آزادی:

این نوع از سکه با عیار 900 که به آن عیار 22 نیز گفته می شود، وزنی معادل با 4/0655 گرم دارد.

ربع سکه بهار آزادی:

این نوع از سکه با عیار 900 که به آن عیار 22 نیز گفته می شود، وزنی معادل 2/03225 گرم دارد.

سکه امامی یا سکه طرح امام:

فرق بین سکه طلا طرح قدیم ( سکه طلا بهار آزادی ) و سکه طلا طرح جدید ( سکه طلا امامی ) در چیست؟

پس از انقلاب اسلامی، سکه بهار آزادی به دو شکل ضرب و توزیع شده است؛ یکی سکه بهار آزادی که سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ضرب شده است که با عنوان سکه طرح قدیم شناخته می‌شود. تصویر یک روی این سکه مزین به نام حضرت علی (سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی) و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن است. تصویر روی دیگر این سکه بارگاه امام رضا(ع) به همراه عبارت «نخستین بهار آزادی» است.

براي تهيه عيار هاي رنگي طلا(آلیاژهای مختلف طلا) مي توانيم به سه مورد اشاره كنيم :

1- براي تهيه طلاي سفيد با عيار 18 مي بايست كه 750 قسمت آنرا طلا،50 قسمت را نقره و 200 قسمت را پالاديم، يا 750 قسمت آن را طلا،135 قسمت آنرا نيكل، 85 قسمت را مس و 30 قسمت را روي در نظر بگيريم.

2- براي تهيه طلاي به رنگ ارغواني بايد نسبتها را به صورت زير در نظر بگيريم:  79 درصد طلا و باقي فلز آلومينيوم. هنگامی‌که طلا و آلومینیوم به نسبت ثابتی با یکدیگر ترکیب شوند، ترکیبی بافرمول شیمیایی ۲AUAL به‌وجود می‌آید که به معنی یک اتم طلا در مقابل دو اتم آلومینیوم است. تحت تاثیر این ترکیب، رنگ جذاب ارغوانی خواهیم داشت. در واقع ۷۹ درصد ترکیب فوق طلا است که ۱۸ عیار است.

عیارهای مرسوم در طلاسازی بین‌المللی

طلای خالص با توجه به نرمی زیاد برای ساخت بیشتر وسایل مناسب نیست و به همین جهت بیشتر طلایی که در جواهرات به کار می‌رود، طلای خالص نیست. در کشورهای مختلف یک یا چند عیار برای طلاسازی مرسوم است. در کشورهای اروپایی طلای عیار پایین به دلیل قیمت کم‌تر رونق زیادی دارد اما در کشورهای شرقی به دلیل نگاه سرمایه‌ای مردم به طلا از عیارهای بالاتر برای تولید استفاده می‌شود.

البته شرایط اقلیمی نیز در این مورد مؤثر است چراکه رطوبت بالا باعث تیرگی طلاهای عیار پایین‌تر می‌شود در نتیجه در هوای شرجی و گرم طلاهای عیار بالا محبوبیت بیشتری پیدا می‌کنند. در ایران معمولاً از عیار ۱۸ استفاده می‌شود و عیارهای ۲۰ و ۲۲ هم به رسمیت شناخته می‌شوند اما تولید طلا با عیار پایین‌تر از ۱۸ فقط برای صادرات مجاز است و عرضه آن در بازار داخل ممنوع است. البته در گذشته طلاهای ۱۷ عیار هم در ایران ساخته می‌شدند. عیار سکه‌ها معمولاً بالاتر از عیار جواهرات است و گاهی از طلای خالص هم در سکه‌زنی استفاده می‌شود.

در ایران تمام انواع سکه‌های بهار آزادی با عیار ۲۱٫۶ (۹۰٪) ضرب می‌شوند. عيار طلا به روشهاي مختلفي قابل تعيين است،از جمله روش سنتي با استفاده از سنگ محك و تيزاب سلطاني، روش تعيين عيار با دستگاه اسپكتروفتومتر و روش كوپلاسيون.( میتوانید برای بررسی طلا اصل از تقلبی مقاله نحوه تشخیص انگشتر طلای اصل از بدل را بخوانید.)

مطالعه مفید:بازار طلا به زبان ساده؛ حباب سکه چیست؟

منطقه	عیار مرسوم
کشورهای عربی، چین، هنگ کنگ، تایوان	۲۴ عیار – حداقل ۹۹٪
کشورهای عربی، هند، بنگلادش، پاکستان، سری لانکا	۲۲ عیار (۹۱٫۶٪)
کشورهای عربی منطقه خلیج فارس	۲۱ عیار (۸۷٫۵٪)
جنوب اروپا، پرتغال	۱۹٫۲ عیار (۸۰٪)
جنوب اروپا، ایران و مصر	۱۸ عیار (۷۵٪)
شمال اروپا، اسکاندیناوی و آلمان	۸ تا ۱۸ عیار (۳۳٬۳٪ تا ۷۵٪)
روسیه، شوروی سابق	۹ عیار و ۱۴ عیار قدیم (۵۸۳ از هزار) و جدید (۵۸۵ از هزار)
بریتانیا	۹ تا ۲۲ عیار (۳۷٫۵٪ تا ۹۱٫۶٪)
ایالات متحده و کانادا	۱۰ تا ۱۸ عیار (۴۱٫۷٪ تا ۷۵٪)
ترکیه	۱۴ عیار تا ۲۱ عیار

چرا در کشورهای مختلف عیارهای مختلفی رایج است؟

عیار در کشورهای مختلف بستگی به فرهنگ جامعه دارد، در بعضی فرهنگ ها طلای زیاد نماد لوکس بودن است، مثل هند و امارات و بعضی کشورها هم استفاده روزمره دارند، مثل ایران که عیار 18 رایج است.

به طور کلی عیار طلا در هر کشوری  براساس موارد زیر تعیین می‌شود:

• عرف و فرهنگ عمومی کشور
• میزان محبوبیت استفاده از طلا در آن کشور
• میزان ذخایر طلای بانک مرکزی یا دولت کشور و همچنین ذخایر طلای بین مردم

برای مثال ایران با توجه به فرهنگ رایج بین مردم، عیار 18 رو می پسندند، اما هندی ها و کشورهای عربی و بنگلادش، پاكستان و سریلانكا عیار بالاتری از طلا مثل 21 و 22 را استفاده می کنند. طلای 22 عیار یعنی 91.6% از قطعه طلا، طلای خالص است و کمتر از 10% آن فلزات آلیاژی همراه با طلا هستند.

در کشورهای توسعه یافته درصد خلوص طلای بالا یا عیار بالای طلا را کمتر استفاده می کنند، برای مثال در انگلستان و روسیه اغلب از عیار ۹ استفاده می‌کنند که در آن ۳۷.۵ درصد طلا ‏وجود دارد. مردم آمریکا هم بیشتر از طلا با عیار ۱۰ استفاده می‌كنند كه در آن ۴۱.۷ ‏درصد طلای خالص وجود دارد.

عیار طلا چطور محاسبه می شود؟

عیار طلا به دو روش اندازه گیری می شود:

با اسید نیتریک و تیزاب سلطانی و سنگ محک: روش سنتی که با استفاده از اسید تیزاب سلطانی است این روش، تنها برای تشخیص طلا بودن یا نبودن لایه نازک روی طلا مناسب است، چراکه ممکن است اسید به لایه های زیرین نرسد. همچنین برای تشخیص عیار طلا با عیارهای مختلف، یعنی طلای عیار بالا یا عیار بالاتر از 14، از سنگ محک استفاده می کنند. بعد از کشیدن طلا بر روی سنگ محک، با استفاده از تاثیر اسید بر روی رنگ طلایی که بر روس سنگ محک مانده است، عیار طلا را مشخص می کنند. طلای عیار پایین یا عیار کمتر از 14 را باید با اسید نیتریک خالص، در غلظت‌های متفاوت، و عیارهای بالاتر از 14 را توسط تیزاب سلطانی یا مخلوط اسید نیتریک و نمک طعام سنجید.

دستگاه طیف سنج نوری یا اسپکتروفوتومتر: روش جدید که با استفاده از دستگاهی که با هدف تعیین عیار ساخته شده است به نام اسپکتروفوتومتر یا طیف سنج نوری که با محاسبه می شود. روش استفاده از این دستگاه به این صورت هست که شدت نور رو به صورت تابعی از طول موج اندازه می‌گیرد، و از آنجایی که طول موج جذبی عناصر مختلف در تابش الکترومغناطیس متفاوت است و با استفاده از جدول طول موج استاندارد فلزات مختلف، ترکیب فلزات را بصورت دقیق مشخص می کند. در این دستگاه، تابش الکترومغناطیسی در ناحیه مرئی و ماورابنفش جذب طلا می‌شود و از روی شدت جذب، مقدار عیار طلا تعیین می گردد.

سخن نهایی

عیار طلا همان میزان خلوص آن است و هرچه بالاتر باشد، ارزش ریالی و پولی آن طلا بیشتر است. برای اینکه طلا بتواند بصورت طلا و جواهر در بیاید که براحتی ضربه نخورد، از سایر فلزات با طلا ترکیب می کنند که طلای با عیارهای مختلف ساخته می شود. عیار 18 در ایران عیار استاندارد است و این یعنی طلایی که در ایران ساخته و فروخته می شود دارای 75 ٪ طلا و 25٪ سایر فلزات است یا اینکه 3 قسمت از چهار قسمت از طلایی که میخریم طلای خالص است و یک قسمت از چهار قسمت سایر فلزات.

فرق طلای ۱۷ عیار با ۱۸ عیار چیست؟

همانطور که در بالا گفتیم تفاوت طلای ۱۷ عیار با ۱۸ عیار در درصد خلوص آن‌ها است؛ طلایی با عیار ۱۸، ۵ درصد طلای خالص بیشتری از طلایی با عیار ۱۷ دارد. یعنی ناخالصی طلای ۱۷ عیار بیشتر است و فلزات آلیاژی بیشتری در آن استفاده شده است. معیار بازاریان طلای ایران برای بیان مظنه یا قیمت طلا، طلای 17 عیار است و دلیل آن این است که در گذشته عیار استاندارد ایران ۱۷ بوده است.

بالاترین عیار طلا چیست؟

بالاترین عیار طلا در جهان 24k یا همان عیار 1000 است که خلوص آن برابر با ۹۹.۹٪ است. هیچ وقت به این طلای خالص 100٪ نمی گویند و دلیل آن این است که امکان ندارد که فقط طلای خالص داشته باشیم و قطعا ناخالصی کمی در طلای خالص هم وجود خواهد داشت.

طلایی که در مکه ساخته می شود چند عیار است؟

عیار طلای رایج در کشور عربستان و شهر مکه و مدینه معمولاً 22k برابر با ۹۱۶ است. اما در کشورهای عربی طلای با عیار بالاتر نیز ساخته می شود.

طلای خام چیست؟ آیا طلای خام همان طلای آبشده است؟

طلای خام به طلای خالص 24 عیار یا 1000 می گویند و طلای آب شده نیست. طلای آب شده در ایران معمولا 18 عیار است یا همان عیار 750. پس طلای خام طلای آب شده نیست.