آبکاری طلا یا روکش طلا روی زیورآلات چطور انجام می شود؟ همه ما درباره روش آبکاری طلا و روکش طلا بارها و بارها شنیده ایم. اما سوالات زیادی در این باره در ذهن داریم:
- آبکاری طلا چیست؟
- چرا فلزات را آبکاری می کنیم؟
- آبکاری روکش طلا چگونه انجام می شود؟ چند روش وجود دارد؟
- چه فلزاتی را می توان آبکاری طلا کرد؟
- چه روش هایی برای آبکاری طلا وجود دارد؟
- مراحل آبکاری طلا به چه شکل است؟
آبکاری طلا چیست؟
آبکاری طلا(Gold Plating) یا روکش طلا یا تغییر رنگ طلا همگی به تغییر لایه روکش طلا گفته می شود. اما مبدا این آبکاری طلا کجا است؟ طلای 24 عیار بسیار نرم است و معمولا برای ساخت طلا و جواهرات با آلیاژهایی از فلزات دیگر مثل مس، نقره، نیکل، پلاتین و … ترکیب می شود. این ترکیب با فلزات دیگر، درخشندگی و زردی ذاتی طلای 24 عیار را کم می کند و برای جبران این کاهش درخشندگی و زرد شدن طلا، یک لایه روکش طلای 24 عیار بر روی قطعه طلا می کشند. این روکش طلا را آبکاری طلا می گویند.
آبکاری طلا یا آب طلا روی فلزات و زیورآلات در واقع یک روش برای جلوگیری از خوردگی(دون دون شدن و سوراخ شدن طلا)، تغییر رنگ طلا(سیاه شدن طلا یا قرمز شدن طلا) است. طلای 24 عیار معمولا آب طلای درخشان و براقی ایجاد می کند و اگر به طلافروشی بگویید که طلای شما را تغییر رنگ دهد، معمولا از طلای 24 عیار برای آبکاری طلای شما استفاده می کند.
بطور کلی می توان اینگونه گفت که روکش آب طلا، ترکیبی از طلا و سایر فلزات است که روی فلزاتی نظیر نقره، طلا، بدلیجات کشیده می شود تا مانع از تغییر رنگ یا خراب شدن این فلزات شود.
اگر برای زیبایی طلا بخواهند از آبکاری طلا استفاده کنند، آب طلای 24 عیار استفاده می شود. اما اگر روکش طلا مدنظر باشد از ترکیب طلا با سایر فللزات نیز استفاده می شود. برای مثال برای طلای سفید از روکش فلز رودیوم استفاده می شود که سفید و درخشنده است.
چرا فلزات را آبکاری می کنیم؟
اولین دلیلی که برای آبکاری طلا بر روی فلزات و مخصوصا زیورآلات خود پیدا می کنیم، زیبا شدن و نو شدن آن ها است. روکش طلا می تواند زیورآلات ما را دوباره مثل روز اول نو کند. اما بهتر است بدانیم که روکش طلا یا روکش هر فلز دیگری، دائمی نیست و به مرور زمان از بین می رود. اینکه دوام روکش طلا چقدر است کاملا بستگی به نگهداری شما از طلای خود دارد؛ اما این نکته را توجه کنید که روکش آب طلا بیشتر از انگشتر طلا به مواد شیمیایی و ضربه حساس است و براحتی از روی طلا کنار می رود.
دلایل زیر را می توان برای آبکاری طلا بر روی فلزات نام برد:
- از آنجایی که طلا بعد از مدتی سیاه یا قرمز می شود، روکش آب طلا جلوی این سیاه شدن یا تغییر رنگ را می گیرد.
- برای زیبایی و درخشندگی قطعه طلا یا هر نوع دیگر از زیورآلات
- برای بدلیجات یا نقره می تواند تغییر به یک انگشتر طلا باشد.
چه فلزاتی را می توان آبکاری طلا کرد؟
پاسخ به این سوال که چه فلزاتی را می توان آبکاری کرد این است که: “همه فلزات“.
بله تقریبا همه فلزات را می شود آبکاری طلا کرد، اما بیشترین فلزاتی که آبکاری طلا می شوند فلزاتی نظیر: نقره، مس، طلا، طلای سفید، پلاتین و بدلیجات است. البته نقره را به روش معمول آبکاری طلا نمی توان آبکاری کرد، چون کدر می شود، ولی راه هایی برای حل این مشکل و آبکاری طلا بر روی نقره وجود دارد.
بیشتر بدانید: 10 نکته مهم که قبل از خرید حلقه پلاتین بهتر است بدانید!
مراحل آبکاری طلا به چه شکل است؟
بطور خلاصه مراحل آبکاری یک قطعه زیورآلات مثل انگشتر طلا به شکل زیر انجام می شود:
- آماده سازی یا پرداخت طلا: ابتدا با استفاده از دستگاه خش گیری می شود و یک لایه نازک از سطح طلا برداشته می شود تا سطح صاف(آینه ای) پیدا کند.
- شستشو و تمیز کردن قطعه طلا: در این مرحله با استفاده از محلول های شیمیایی قطعه فلزی را می شویند و با خاک اره خشک می کنندو خش های عمیق با استفاده از روغن پنزا و فرچه کاری گرفته می شود.
- وان آبکاری و اتصال جریان: در این مرحله با اتصال جریان به وان آبکاری(محلولی که طلا را در آن حل کرده اند و برای آبکاری آمادخ کرده اند) قطعه طلا را قرار می دهند و پس از 1 دقیقه ذرات موجود در محلول به سطح قطعه طلا جذب می شوند و تغییر رنگ فلز را می توان دید.
4 روش آبکاری طلا پر کاربرد در طلا و جواهرسازی
فرآیند آبکاری طلا بر روی سطوح رسانا(مثل طلا و نقره و …)، به صورت الکتروشیمیایی یکی از رایج ترین روش ها است. در این روش فلز طلا( یا هر فلز دیگری که می خواهیم روکش باشد) را در محلول بطور کامل حل کرده و با اتصال جریان مناسب برق فرآیند آبکاری را انجام می دهیم. این روش به دلیل نازک بودن لایه تشکیل شده(در حد یک هزارم میلی متر) بسیار کم هزینه است. 4 روش پر کاربرد در این سبک را در زیر شرح داده ایم:
- آبکاری طلا تزئینی(روش روکش طلا یا سیانیدی)
- آبکاری طلا آلیاژی یا لحیم کاری
- آبکاری طلا به روش سولفیدی
- آبکاری طلا اسیدی
آبکاری طلا تزئینی
اولین روش آبکاری تزئینی طلا است که در صنعت جواهرات، صنعت وسایل خانگی و وسایل شخصی استفاده می شود. این روش پرکاربردترین روش روکش طلا است بطوری که می توان در ساعت های طلا، موبایل با روکش طلا، وسایل خانه با روکش طلا و … استفاده از این روش را دید. برای وسایل مختلف ضخامت متفاوتی از طلا را استفاده می کنند، برای روکش طلا معمولا بیشترین ضخامت را دارد( ضخامت آبکاری بسیار کم است در حدی که اگر 1 میلی متر را 1000 قسمت کنید، اندازه یک قسمت آن آبکاری انجام می شود).
پر طرفدار بودن این روش بخاطر سنتی بودن آن و اینکه تنوع زیادی در رنگ های آبکاری دارد؛ با این روش می توانیم رنگ های زرد طلایی، سبز، سفید، رزگلد، شامپاین، صورتی و قرمز را ایجاد کنیم. برای مثال یک شیر آب که طلایی رنگ به نظر می رسد و ادعا می شود که از جنس طلا است، معمولا ابتدا با نیکل پوشانده شده و روی آن یک لایه روکش طلا می کشند.
آبکاری طلا آلیاژی یا لحیم کاری
این روش آبکاری طلا باعث ایجاد یک لایه مقاوم تر نسبت به سایر روش های آبکاری طلا است. دلیل آن هم این است که در زمان ایجاد روکش طلا، آلودگی هوایی که در اطراف زیورآلات هست با طلا اکسید شده و یک لایه مقاوم تر از طلا ایجاد می کند، در عین حال که زیبایی نیز به همراه دارد. داشتن روکش طلای مقاوم در برابر خوردگی و ساییدگی باعث شده این روش برای صنایع حساس مثل هوافضا، پزشکی و دندانپزشکی استفاده شود.
آبکاری طلا اسیدی
روکش طلا به روش اسیدی یکی از روش های آسان در آبکاری طلا است. در این روش که از نظر علمی با ایجاد یون های مثبت و منفی در محلول با طلای 24 عیار انجام می شود، روشی ساده و بدون آسیب به طلا است. وان آبکاری طلا را می توان از ترکیبات با فلزهای خاصی با طلا استفاده کرد تا سختی بیشتری به این نوع روکش طلا داد.
این روش هم مانند روش آبکاری تزئینی رنگ های مختلفی می توان ایجاد کرد، که پرطرفدارترین آنها رنگهای بنفش، زرد طلایی، پرتقالی و سبز میباشد.
آبکاری طلا سولفیدی
روش آبکاری سولفیتی جذابیت و درخشندگی زیادی ایجاد می کند. علاوه بر این ضخامت لایه طلا یا هر روکش فلزی دیگری که با طلا ترکیب شده باشد در این روش بالاتر از سایر روش ها است. ضخامت روکش طلا به 8 میکرون می رسد(3 برابر روش آبکاری تزئینی).
معنای حرف GP بر روی زیورآلات و بدلیجات چیست
اگر یک قطعه فلز با آب طلا روکش طلا داشته باشد، در قسمتی از آن حروف G و P را در کنار هم می نویسند. این حروف حرف اول کلمه طلا به انگلیسی یعنی Gold و کلمه کاشته شده Plated است. مخفف ” Gold Plated ” و به معنای آب طلائیست که بر روی قطعه کشیده شده. البته برخی از این بدلیجات با طلای اصل شباهت بسیاری دارند.
کلام پایانی
آبکاری طلا با هدف زیبایی انگشتر طلا یا هر فلز دیگری به روش های مختلف انجام می شود. این کار بهتر است توسط متخصص یا کارشناس خبره انجام شود. آبکاری طلا مواد شیمیایی و اسیدی وجود دارد که برای بدن مضر است، پس بهتر است نکات ایمنی، مثل دستکش و ماسک، رعایت شود.
برخی مواقع برای کاهش قیمت زیورآلات، روی آهن روکش طلا میکشند و به عنوان طلا به مشتری عرضه میکنند. برای اینکه از طلا بودن محصولی که خریداری کردهاید مطمئن شوید، فقط کافی است خاصیت آهنربایی آن را امتحان کنید. طلا و نقره نباید به آهنربا بچسبند. اگر زیورآلاتی که خریدهاید به آهنربا چسبید، سریعا آن را به فروشنده پس دهید.
خیلی خیلی پرکاربرد. ادیوس
کاربر عزیز طلاپین، سلام؛
خوشحالیم که این مطلب مورد پسند شما بوده.